w Krakowie w Collegium Maius .
| W latach 1960-tych prof. Karol Estreicher zaaranżował wnętrze pracowni alchemicznej bazując na zrekonstruowanych obiektach. Sala, po niewielkich zmianach aranżacyjnych, została włączona do ekspozycji interaktywnej. Zgromadzono w niej typowe wyposażenie tak alchemików jak i pierwszych chemików. |
 |  |  |
Już starożytni Egipcjanie posiadali umiejętność destylowania i fermentacji, dmuchania szkła, topienia metali, barwienia tkanin i metali, balsamowania ciał, wyrobu mydła i kosmetyków. Od wieków, we wszystkich kulturach, rozwijała się sztuka otrzymywania leków.
Z alchemią związana była wiara w istnienie kamienia filozoficznego - substancji przemieniającej metale w złoto. Kamień filozoficzny miał również zapewnić zdrowie, długowieczność a nawet nieśmiertelność. Był więc, czymś do dziś, bardzo pożądanym zapewniając życie wieczne i bogactwo materialne. Choć alchemicy nie otrzymali kamienia filozoficznego, odkryli wiele związków chemicznych, w tym stężony kwas siarkowy i azotowy - substancje cenniejsze ponad złoto (Geber, ok. 1300). Poszukując eliksiru życia, spreparowali szereg środków leczniczych, dając początek przyszłej farmacji.
Praktyki alchemiczne ściśle związano z wiarą i wyobrażeniami o treści religijnej. Czas i sposób przeprowadzania eksperymentów ustalano w zależności od konfiguracji planet, to bowiem miało zapewnić powodzenie. Język alchemii był pełen symboli i alegorii, a hermetyczna wiedza dostępna jedynie wtajemniczonym.
Alchemia nigdy nie stała się dziedziną nauki nauczaną na uniwersytetach. Praktykowana była potajemnie na dworach oraz w klasztorach, a nieudane próby otrzymania złota doprowadziły do ruiny niejeden majątek. Choć wielu było szarlatanów i oszustów, prawdziwi alchemicy byli świetnymi eksperymentatorami, tworząc podstawy pierwszych osiemnastowiecznych laboratoriów chemicznych.
Do dziś dnia współczesna chemia używa substancji i technik pochodzących z czasów alchemii: alkohol, aldehyd, woda królewska, alembik, retorta - to nazwy alchemiczne. Destylacja, sublimacja - to podstawowe procesy, którymi posługiwali się alchemicy.
Ogień
Głównym środkiem działania, tak dla alchemików jak i pierwszych chemików osiemnastego wieku, był ogień. Sztuka kontrolowania temperatury ognia wymagała lat doświadczeń i przekazywana była tylko wtajemniczonym.
W pracowni alchemika, później także i chemika, znajdowało się kilka typów pieców. Główne miejsce zajmował duży piec z kapą /okapem/, na której układano naczynia lub surowce. Piece małe, przenośne, służyły do ogrzewania pojedynczych naczyń. Specjalne miejsce przeznaczone było dla pieca do topienia metali.
Choć znany był już termometr, nie mierzono temperatury procesu, określano jedynie różne stopnie ognia, często w zależności od barwy.
Naczynia
Problemem w alchemii były naczynia; metalowe reagowały z kwasami, ceramiczne zatrzymywały w porach substancje zanieczyszczając je trwale. Najlepsze były naczynia szklane, jednakże kruche szkło łatwo pękało przy ogrzewaniu. Nie znano szlifów, naczynia łączono więc specjalnymi lutami np. gliną z sierścią.
Alchemicy nadawali naczyniom kształt i nazwy zwierząt:
Operacje
Podstawową operacją stosowaną w alchemii przez ponad 2 tysiące lat była destylacja. Używano do destylacji zapomnianych już dziś naczyń jak alembik, pelikan czy retorta.
Procesy prowadzono bardzo długo, nawet przez wiele tygodni, powtarzając je wielokrotnie.
Czystość substancji była istotnym problemem tak w praktykach alchemicznych jak i później w chemicznych eksperymentach. Alchemikom znane były metody oczyszczania stosowane do dziś: krystalizacja i sublimacja. Poszukując recept na kamień filozoficzny, doskonalili oni techniki analityczne, tworząc w ten sposób zręby przyszłej chemii analitycznej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz